Impuls voor onafhankelijke en kritische journalistiek in Haarlem
Dit voorjaar het Haarlems Mediafonds opgericht. Het fonds heeft voor 2021 € 250.000 beschikbaar om “de productie van onafhankelijke en diepgravende journalistiek in de stad en haar directe omgeving te ondersteunen”. Daarmee wordt een belangrijke impuls gegeven aan het functioneren en de transparantie van de lokale democratie, waarin een controlerende rol is weggelegd voor kritische journalistiek. Aanleiding voor de oprichting van het fonds was een burgeradvies dat de stichting Stadsgesprekken en het debatcentrum de Pletterij in mei 2018 hierover aan gemeenteraad en burgemeester en wethouders van Haarlem hadden uitgebracht.
Wat was de aanleiding?
Lokale en regionale media zijn essentieel om Haarlemmers daadwerkelijk te betrekken bij de besluitvorming over maatschappelijke en politieke ontwikkelingen in Haarlem en omgeving. Zij zijn noodzakelijk als ‘waakhond van de democratie’, door inzicht te geven in de standpunten en de belangen die er spelen, en in de manier waarop de gemeenteraad en het gemeentebestuur daar uiteindelijk een besluit over nemen. Stadsgesprekken en de Pletterij sloegen de handen ineen om te bespreken of de Haarlemse media nog in staat zijn om die rol te vervullen. Die vraag leefde ook in andere steden in het land. Onder meer in Leiden was daarom een fonds opgericht, waar lokale initiatiefnemers en mediapartners financiële ondersteuning konden aanvragen om journalistieke onderzoeken uit te voeren en daarover te publiceren. Wij vroegen ons af of er in Haarlem ook behoefte was aan zo’n fonds en zo ja, hoe dat dan te realiseren zou zijn.
Allereerst werd een verkenning uitgevoerd van het lokale medialandschap. De conclusie was dat er wel een behoorlijk aantal verschillende media in de stad actief zijn, maar dat zij – ook volgens hen zelf – onvoldoende toekomen aan diepgravend en kritisch onderzoek. Dat was aanleiding om verder in gesprek te gaan.
Wat hebben we gedaan?
In oktober 2017 en maart 2018 werden twee stadsgesprekken georganiseerd in de Pletterij. De bijeenkomsten werden ingeleid en bezocht door deskundigen uit wetenschap, bestuur en professionele journalistiek, maar ook door ‘gewone’ Haarlemmers die er zelf veel tijd in steken om antwoorden te krijgen op vragen over de politieke besluitvorming in deze stad. De uitkomst van deze gesprekken was dat er in Haarlem behoefte was aan versterking van de lokale onderzoeksjournalistiek. Dat is verwoord in een burgeradvies voor oprichting van een mediafonds naar Leids model, dat op 3 mei 2018 aan de gemeenteraad en het gemeentebestuur is aangeboden. In juni 2019, dus ruim een jaar later, heeft de gemeenteraad dit advies overgenomen. En nu, sinds maart 2021, zijn we dus een Haarlems Mediafonds rijker. Voor 2021 heeft het een budget van 250.000 euro ter beschikking. Er is een geheel onafhankelijk bestuur ingesteld, dat aanvragen voor ondersteuning vanuit dit budget moet beoordelen, en ook voor de continuïteit van het fonds moet zorgen.
Hoe verder?
Wie meer wil weten over het Haarlems Mediafonds kan terecht op hun eigen website. Daar staat bijvoorbeeld ook wat je moet doen als je ondersteuning wilt aanvragen; de eerste aanvraagronde sluit op 16 mei 2021.
Als Stadsgesprekken volgen we de ontwikkeling van het Haarlems Mediafonds natuurlijk met veel belangstelling. En nog meer: naar de interessante producties die eruit gaan voortkomen en de invloed die deze zullen hebben op het Haarlemse publieke debat.